Extra informatie De Hommel

Er is altijd wat te doen op De Hommel.

Bij de Hommel is altijd wat te doen. Deze molen is de meest landelijke van de molens en vereist altijd werk aan en rond de molen. Verzakkende oevers en erf, maaien, snoeien, wegrottende kruipalen, het houdt niet op.

Die kruipalen werden in 2009 vervangen door betere en vooral langere exemplaren. Door het verzakken van het erf is het een klus om in de wieken te klimmen of zit het kruirad te hoog boven de grond. Aan de molen zelf worden wat planken vervangen en een deel van een achtkantstijI moest worden vervangen, een enorme molenmakersklus.

ln 2010 bleek het niet meer mogelijk nog langer te kruien met het oude kruirad. Dat rad was eerder al gebroken en provisorisch gerepareerd op vernuftige, maar op den duur niet houdbare wijze. In de werkplaats lag een mooie klus te wachten.

Bij de Hommel was de oude schuur zeer dringend aan vervanging toe.

Gelukkig was in de voorgaande jaren al het overleg met de gemeente opgestart en was er nu budget en een vergunning. Omdat het ontruimen en opslaan van de inhoud niet mogelijk was werd de nieuwe schuur over de oude schuur heen gebouwd en werd de oude schuur daarna gedemonteerd en eruit gehaald. Een groot voordeel van de nieuwe: hij staat recht! Dat kon je van de oude echt niet meer zeggen.

In 2011 wordt de schuur afgemaakt, afgewerkt en ingericht. Ook komt het nieuwe kruirad van de werkplaats naar de Hommel. Daardoor kan er weer gekruid en dus weer gedraaid worden bij alle windrichtingen.

Rondom de molen wordt dat jaar beschoeiing vervangen. Helaas zonder het erf meteen ook op hoogte te brengen. In 2012 was bij de Hommel het water de grote plaaggeest. Door veelvuldige regenval en het verzakken van erf en toegangsweg was de molen vaak bijna onbereikbaar. Reparaties aan en rond ramen en deuren leveren nu problemen op bij al die regen. Alles klemt of lekt. De molenmaker komt wat verrotte stukken van de achtkant-constructie vervangen, maar de oude planken van de weeg (de houten onderkant) worden weer teruggeplaatst. Een aantal slechte heklatten en bijbehorende kluften zijn in de SMZK-werkplaats gekopieerd en weer in het gevlucht gemonteerd.

ln 2013 was vastgesteld dat de buitenroede slecht was. Al eerder vielen er roestschilfers uit de roeden, maar nu hoorde je de stukken roest tijdens het draaien heen en weer vallen. Bij meting van de plaatdikte bleek die op meerdere plaatsen te dun was geworden. Gevaarlijk dun! Daarom kwam de Hommel helaas stil te staan en werden voorbereidingen getroffen om de roeden te vervangen. Door werkzaamheden aan beschoeiing en dijken langs de toegangspaden was er vaak geen doorkomen aan en was de molen onbereikbaar. Alleen toen een aannemer ijzeren rijplaten had gelegd, konden er tijdens het monumentenweekend van 2014 gelukkig toch bezoekers komen. Ieder nadeel heeft dus soms ook zijn voordeel.

In 2015 wordt door de molenmaker gewerkt aan de rietbedekking, het metselwerk van de achterwaterloop en de veldmuren. De binnenroede wordt opgeknapt, terwijl de buitenroede kaal wordt gemaakt. Later dat jaar wordt een nieuwe buitenroede gestoken en opgetuigd. Als er dan een verrotte plek gevonden wordt in een van de lange schoren moet er worden gewacht op het herstel.

ln 2016 wordt er in goed overleg een nieuw elektrisch gemaal in de polder gebouwd op een locatie waar het aanzicht van de Hommel niet wordt verstoord. De wens om meteen het molenerf op te hogen en een elektriciteitskabel naar de Hommel te leggen kon helaas nog niet worden gehonoreerd. Bij het werk aan de roeden is ook de stand van de bovenas gewijzigd. Daardoor moet je om op te zeilen een trapje gebruiken om vanaf het verzakte molenerf op de onderste heklat te kunnen stappen.
Om de ergste gaten te vullen reed de molenaar menig kruiwagen grond naar de molen, maar het molenerf bleef te laag, maar nu met wat minder kuilen.
Na vervanging van enkele houten delen van de schoren en totale schilderbeurt zouden we weer kunnen draaien, maar helaas..... Door het omhoog brengen van de as werkte de vang niet zoals het moet. Pas begin 2017 zou de Hommel weer haar eerste rondjes gaan draaien. Dat leverde weer een nieuwtje op. Een geluidsman heeft met een aantal microfoons alle geluiden die een moten maakt bij het bedienen en draaien vastgelegd. De opgenomen geluiden zijn bestemd voor gebruik bij beeldopnamen in nieuws-items en documentaires. Misschien heeft u er ongemerkt al eens een gehoord.

In 2018 overleed de trouwe rechterhand van de molenaar. Als beroepshoutbewerker had die man in de loop der jaren veel werk aan en voor de Hommel verricht. In mei werd het kruirad na een paar maanden afwezigheid over het water teruggebracht van de SMZK-werkplaats naar de Hommel. Na een grondige restauratie kan het weer jaren zijn diensten bewijzen bij het op de wind zetten van de kap en het gevlucht.

Helaas had een aantal mensen ontdekt dat oude, afgedankte bootjes konden dienen als onderdak; zij meerden hun wrakke bootjes rond de Hommel af. Hun bezittingen werden meer en meer op de kant gestald en de oever kreeg a[ snel de aanblik van een soort vuilnisbelt. De gedachte wat er zou kunnen gebeuren als er brand zou uitbreken op zo' n bootje……………….
Handhaving bleek ingewikkeld te zijn. Het water was van de gemeente Haartemmermeer. De dijk was gemeente Haarlem, maar eigendom van het Hoogheemraadschap. In december 2018 wijdt het Haarlems Dagblad een uitgebreid artikel aan deze onzalige ontwikkeling en het hardnekkige voortbestaan van een zeer ongewenste situatie.
Mede dankzij klachten van de SMZK, enkele particuliere klagers en het krantenartikel, kwam er beweging in en in september 2019 waren alle bootjes dan eindelijk weg en de troep op de oever opgeruimd. Doordat er in dat jaar ook flink wat gesnoeid en gemaaid was en diverse onderhoudsklussen geklaard werden zag de Hommel er weer fraai uit.
In het corona-jaar 2020 lag het bezoek en het samen klussen vrijwel stil; toch zijn er wel wat projecten afgewerkt. In afwachting van de elektriciteitsaansluiting is de elektrische installatie, met daaraan nu nog een aggregaat, grotendeels vervangen en uitgebreid, zodat bij de komst van de kabel het slechts een kwestie van aankoppelen zou zijn.
Het jaar 2021 begon goed! De elektriciteitskabel werd gelegd en aangesloten. Voor het eerst in de geschiedenis wordt de Hommel nu aan de buitenkant verlicht, uiteraard met ledlampen. Na afronding van het werk werd de gehele elektrische installatie gekeurd en uiteraard ook goedgekeurd. De SMZK levert vakwerk!

De kammen van het bovenwiel, waar veel te veel speling op zat, zijn uit het wiel gehaald en in de werkplaats verdikt. Een vakmansklus die dankzij vakbekwame vrijwilligers in eigen beheer kon worden uitgevoerd. De molen loopt nu rustiger en geruislozer dan ooit tevoren!

In 2022 was het eindelijk zo ver dat het erf werd opgehoogd. Daarvoor moesten er eerst enkele stukken damwand worden gezet vanwege de grote niveauverschillen Er is flink wat grond bijgekomen en de kruipalen zijn meteen vernieuwd en op de nieuwe erfhoogte aangebracht. Op Nieuw-Hommels-Peil zou je kunnen zeggen.

In 2023 heeft de Hommel vaker gedraaid dan andere jaren. De oorzaak was dat enkele nieuwe, pas geslaagde molenaars hun kans grepen op de Hommel. Dat leverde in 2023 ook hogere bezoekersaantallen op.

Molen "de Hommel" gelegen aan de ringvaart van de Haarlemmermeerpolder.

Deze molen is een poldermolen die in het verleden er voor moest zorgen dat het water niet te hoog kwam in de achter liggende "Groote- en kleine polders".

Ze doet al lang niet meer als zodanig dienst. Wel is gebleven, voor Holland zo typerend, het weidelandschap waarin weidevogels te vinden zijn.

De strijd tegen het water gaat in ons land heel ver in de geschiedenis terug. In de 14e eeuw komt de landwinning op gang en worden de eerste molens, wipmolens, gebruikt voor het uitmalen van water. In de 17e eeuw wordt de achtkante binnenkruier in gebruik genomen. Dit met name in Noord-Holland, waar de grote inpolderingen, zoals de Beemster, de Schermer enz. op gang komen.

Een man als Leegwater is hierbij een bekende naam. Om het water op te kunnen voeren zijn er twee systemen. Het scheprad en de vijzel. Het scheprad was er het eerst. Hiermee kan het water hooguit 1,5m worden opgevoerd, met een vijzel kan dat wel tot circa 4,00m. Een groot verschil dus.

trapsgewijs moesten worden opgesteld. Eerst werd een ringvaart rond de te bemalen polder aangebracht. Vervolgens werd het eerste stuk uitgemalen door een aantal molens. In het drooggevallen stuk kwamen slootjes voor de afvoer van water. Voor het volgende deel kwam weer een ringvaart en zo verder.

We keren terug naar de Hommel.

De officiële naam is de molen van de Vereenigde Groote- en Kleine polders onder Haarlemmerliede en Spaarnwoude.
Dit molentype is een achtkante boven-buitenkruier. Hij is gemaakt van hout met een rieten bekleding, heeft een Oud-Hollands wieksysteem (twee wieken). Elke wiek bestaat uit een stalen roede, houtwerk en twee zeilen.
Hij was voorzien van een vijzel die een opvoerhoogte had van ca. 1,25m.
Aan de achterzijde van de molen ziet u vanaf de kap tot vlak boven de grond een lange zware balk, de staartbalk (7) . Onder aan de staartbalk zit het kruirad(8).